Het belang van het herkennen van een LVB

Binnen MEE hebben we de signaleringslijst in een nieuw jasje gestoken, dit zijn signaleringsvragen en kenmerken die zouden kunnen wijzen op een LVB. Voldoet iemand aan veel van deze kenmerken en loopt hij/zij vast in het dagelijks leven, dan is het raadzaam dat verder te laten onderzoeken via de specialistenpool van MEE bijvoorbeeld.

Margo van Rheenen, voormalig directeur van MEE ZHN, was onlangs te gast in de online-talkshow ‘LVB doet mee’. Diverse toonaangevende sprekers en ervaringsdeskundigen gingen met elkaar in gesprek over de vraag ‘hoe de samenleving en de overheid toegankelijker kan worden voor mensen met een LVB (licht verstandelijke beperking)’. Een heel interessante vraag, maar eigenlijk ligt er nog een vraag onder. Want om deze groep mensen op de juiste manier te kunnen ondersteunen, is het van belang om te weten over wie je het hebt. We spreken over een heel diverse groep mensen, waarbij niet op hun voorhoofd geschreven staat dat er sprake is van een LVB maar die wel vaak op hun tenen lopen om mee te kunnen doen in de maatschappij.

Prof. dr. Xavier Moonen, orthopedagoog en HZ-psycholoog vertelt in dezelfde talkshow dat het er om gaat hoe iemand met zijn dagelijkse taken en vragen omgaat. Sommige mensen hebben daar vanaf hun geboorte al meer moeite mee, bij anderen zie je op een later moment in het leven dat ze vast lopen als de stress toeneemt of als iemand bijvoorbeeld meerdere cruciale keuzes tegelijkertijd moet maken, die hij/zij niet kan overzien. We spreken niet alleen over IQ en zelfredzaamheid, maar het gaat er ook om hoe iemand op communicatief en sociaal vlak functioneert. Bij mensen met een LVB zien we dat er vaak op één of meerdere vlakken moeite is om mee te komen.
Met dat in het achterhoofd mogen we onszelf inderdaad afvragen hoe toegankelijk onze maatschappij eigenlijk is. Het zorglandschap, de overheid en de wetgeving in Nederland is behoorlijk ingewikkeld geworden.

Maar ook de taken in het dagelijkse leven kunnen al best lastig zijn. Taken lijken in de loop der tijd steeds complexer te zijn geworden. Neem de digitalisering van de samenleving, hierdoor zien veel handelingen in ons dagelijkse doen en laten er heel anders uit dan zo’n 30 tot 40 jaar geleden. Betaalapps op de smartphone, ov-chipkaart, Digi-D; je kunt (bijna) niet meer zonder. Maar het gebruik van deze middelen is niet voor iedereen even vanzelfsprekend. Het vraagt best wat vaardigheden om een smartphone aan te schaffen en veilig te gebruiken. En waar je vroeger een kaartje bij de buschauffeur kocht, moet je nu je ov-chipkaart op tijd weten op te laden voor een geldig vervoersbewijs of een treinkaartje uit de automaat zien te toveren.

Ilse Kruijs, cliëntondersteuner en voorzitter van de Vakgroep LVB, illustreert met onderstaand voorbeeld het belang van het tijdig herkennen van een LVB om zo de juiste ondersteuning te kunnen bieden. “Ik begeleidde een mevrouw die in de veronderstelling was dat zij haar huur via automatische incasso betaalde. Na enige tijd werd duidelijk dat hier toch iets mis in ging, want ze bleek een flinke huurschuld te hebben opgelopen. Zelfs zodanig dat een uithuiszetting dreigde. Mevrouw was zich van geen kwaad bewust en ook niet onwelwillend om de huur te betalen. Bij doorvragen bleek dat zij in het verleden altijd netjes met de factuur naar het postkantoor ging om daar de betaling te regelen.

Toen het postkantoor door een verbouwing gesloten was, kon zij daar niet meer terecht en zijn de betalingen gestagneerd. Brieven van de woningbouw begreep zij niet en verdwenen in de prullenbak. Internet is voor haar een abstract begrip, internetbankieren begrijpt ze niet en durft ze niet aan te beginnen. Een paar decennia geleden had deze mevrouw zich nog prima gered in het dagelijks leven, maar nu is het eigenlijk niet meer te overzien. Vanuit MEE hebben we diagnostisch onderzoek uitgevoerd om in beeld te krijgen wat ze kan en aankan. Zo kan deze mevrouw de ondersteuning (ambulante begeleiding, bewindvoering) krijgen die zij nodig heeft om met de eisen van de samenleving te kunnen omgaan.”

Met de vernieuwde signaleringslijst van MEE is na te gaan of iemand kenmerken heeft die zouden kunnen wijzen op een LVB.