De kracht van samen leren

In gesprek met Viona Petrici, trainer en begeleider lotgenotencontactgroep MEE ZHN

Wat gebeurt er in een groep wanneer individuen met een beperking samenkomen om van elkaar te leren en elkaar te steunen? Viona Petrici werkt al sinds 2004 bij MEE Zuid-Holland Noord. Ontdek hoe haar unieke aanpak en passie voor groepswerk niet alleen haar deelnemers, maar ook haarzelf blijven inspireren en uitdagen.

Groepswerk

Viona begon bij MEE Zuid-Holland Noord als cliëntondersteuner voor individuele cliënten. Toen er iemand werd gevraagd om een training te verzorgen besloot ze te reageren. “Van het een kwam het ander. Een ervaren collega werkte me in en ik liep met een aantal collega’s mee. Gaandeweg leerde ik veel over groepswerk en -dynamica. Om de rol van trainer me nog meer eigen te maken, volgde ik een ‘train de trainer’ training. Inmiddels geef ik al een aantal jaar trainingen op het gebied van sociale vaardigheden en weerbaarheid en begeleid ik een lotgenotencontactgroep voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH).”

Best spannend

Het contact met cliënten is Viona’s grootste drijfveer in haar werk. Zorgvuldig bekijkt ze met haar collega’s welke client past in welke groep. “Groepswerk is spannend, vooral als de deelnemers de eerste keer bij elkaar komen. De ene is timide, de ander juist heel aanwezig. Er vinden dan allerlei groepsprocessen plaats. Het is waardevol om te zien hoe die groepsdynamiek zich ontwikkelt. Ik zie cliënten vaak steeds meer op hun gemak raken, waardoor ze meer ervaringen durven delen en succesverhalen vertellen. Dat is prachtig, want daar doen we het voor! Zodat ze van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen steunen.”

“Als ik dan die stralende gezichten zie, is dat voor mij echt de kers op de taart.”

Aan het einde van de training deelt ze de certificaten uit. Alle deelnemers moeten dan een compliment geven aan een ander. Viona: “Daar help ik ze bij. En elke keer weer ben ik onder de indruk van de mooie complimenten die voorbij komen. Dat moment staat voor mij symbool voor hun groei. En als ik dan die stralende gezichten zie, is dat voor mij echt de kers op de taart.

Voordelen van groepsdynamiek

Mensen met een beperking, in verschillende levensfasen, kunnen veel leren van elkaar door als groep met regelmaat bij elkaar te komen. Zo leren ze bijvoorbeeld dat iedereen in eenzelfde situatie, verschillend kan reageren. De een vindt het lastig om nee te zeggen, een ander wordt boos. Dat is heel waardevol. Daarnaast is er vaak erkenning en delen ze ervaringen. “Laatst was er iemand die zelfstandig wilde gaan wonen,” vertelt Viona, “en een ander die dat al deed kon erover vertellen. Deze interactie en het gezamenlijk leren versterken de ervaring en het resultaat van de training. Iedereen draagt bij aan het proces, ze leren van en met elkaar.”

Her- en erkenning

In een lotgenotencontact groep is Viona’s rol op de achtergrond. “De deelnemers voeren vooral onderling het gesprek. Als er weinig gespreksstof is, geef ik suggesties. Maar vaak is dat niet nodig. Als ze binnenkomen, vragen ze hoe het met elkaar gaat. En dan komen de gesprekken vanzelf. Over acceptatie van hun beperking, het leven met een NAH, hoe de omgeving ermee om gaat. Ze hoeven elkaar maar weinig uit te leggen, hebben aan een half woord genoeg. Voor velen is het ‘hun’ momentje van de maand. Dat ze her- en erkenning vinden bij gelijkgestemden.”

Een veilige omgeving creëren

Bij het geven van trainingen is Viona’s rol gevarieerd. Ze zorgt voor een veilige omgeving, wat al begint bij de intake. “Het is belangrijk dat ik als trainer zelf de intake doe, op de locatie van de training, zodat de deelnemers gelijk een bekend gezicht en plek hebben voordat ze starten. Tijdens de eerste bijeenkomst stellen we regels op en zorgen we ervoor dat iedereen zich hieraan houdt. Zoals dat we niet over elkaar praten in een andere setting. Elke bijeenkomst heeft eenzelfde opbouw, maar de onderwerpen verschillen. Dit biedt deelnemers inzicht in het verloop van de training en zorgt ervoor dat iedereen aan bod komt. Ik daag deelnemers uit en moedig ze aan om mee te doen, wat eigenlijk ook altijd lukt.”

Uitdaging

Een belangrijke uitdaging voor Viona en collega’s is het samenstellen van de groepen. Ze wil dat deelnemers iets aan elkaar hebben, ondanks eventuele niveauverschillen. “Soms moet ik ad hoc reageren om te voorkomen dat er een ongemakkelijke situatie ontstaat. Laatste zat in een groep een verlegen meisje van een lager niveau. Ze kreeg de vraag hoe oud ze was. Ik zag aan haar dat ze het niet kon vertellen. Snel zei ik: ‘Je bent een stukje ouder dan de anderen’, en hup, we konden weer door.”

“Iedereen komt binnen met een doel, maar soms is nog veel belangrijker dat ze ervaren dat ze mogen zijn wie ze zijn.”

“Na 2 maanden was er een terugkombijeenkomst. Toen ze binnenkwam vroeg ze gelijk hoe het met iedereen was. Andere deelnemers merkten op dat ze veel spraakzamer was geworden. Ze straalde, dat was zo mooi om te zien. Iedereen komt binnen met een doel, maar soms is nog veel belangrijker dat ze ervaren dat ze mogen zijn wie ze zijn. Zelfvertrouwen en een goed zelfbeeld helpt ze om verder te groeien.”

Meerwaarde

Viona hoopt dat meer professionals zich bewust worden van het collectieve aanbod van trainingen voor mensen met een beperking. “Zij hebben baat bij een lotgenotencontactgroep of het volgen van trainingen. Het aanbod van MEE Zuid-Holland Noord is divers. Ik moedig alle clientondersteuners aan om te kijken welke training bij welke cliënt past en in welke fase van hun traject ze het beste kunnen deelnemen. Belangrijke voorwaarde om mee te doen is dat cliënten in staat zijn om met anderen om te gaan en aan zelfreflectie kunnen doen. En ook dat ze een doel hebben, ergens aan willen werken. Bij twijfel denk ik graag mee!”

Tekst: Milou Oomens | Doelgroep in beeld